سازه پیش ساخته امروزه با توجه به پیشرفت علم و فناوری، جهت افزایش سرعت و کیفیت و صرف هزینه های کمتر به وجود آمده است. در ادامه مقاله با سازه پیش ساخته، انواع آن و مزایا و معایب سازه پیش ساخته مطالبی را به شما دوستان ارائه خواهیم کرد.
سازه پیش ساخته
سازه پیش ساخته شده، واحد ها و اجزای یک سازه بزرگتر می باشند که تولید آنها در کارخانه ها و جایی غیر از محل ساخت و ساز صورت می گیرد. سازه پیش ساخته به صورت آماده و قابل استفاده و نصب می باشند.
پیشینه تاریخی سازه پیش ساخته
پیش سازه ها از زمان های قدیم مورد استفاده قرار گرفته اند. به عنوان مثال، ادعا می شود که قدیمی ترین مسیر شناخته شده مهندسی در جهان، Sweet Track در انگلستان در حدود ۳۸۰۰ سال قبل از میلاد ساخته شده است. بخش های چوبی پیش ساخته را به محل ساخت انتقال داده اند و با مونتاژ سازه پیش ساخته، ساخته شده است.
پس از زلزله بزرگ لیسبون در سال ۱۷۵۵، پایتخت پرتغال، به ویژه ناحیه بایکسا، با استفاده از سازه پیش ساخته در مقیاس بی سابقه ای، بازسازی شد. این کار تحت هدایت Sebastião José de Carvalho e Melo، مشهور به عنوان Marquis de Pombal، قوی ترین وزیر سلطنتی D. Jose I بود. او یک سبک جدید معماری و برنامه ریزی شهری ایجاد کرد که ویژگی های اولیه طراحی ضد لرزه ای را معرفی می کرد. او با روش های ساخت و ساز پیش ساخته نوآورانه، توانست ساختمان های چند طبقه بزرگ بسازد و به صورت قطعه حمل و سپس در محل مونتاژ کند. این روند باعث فراهم شدن ساختار های ایمن جدید در برابر زلزله برای ساکنان شهر شد.
ساخت خارج از محل ساخت و ساز
می توان گفت پیش ساخت یا ساخت خارج از محل ساخت و ساز، عملی ساختن طراحی و ساخت اجزای یک ساختار در یک کارخانه یا محل تولید دیگری است.
پس از تولید سازه پیش ساخته، به محل ساخت و ساز که ساختار سازه پیش ساخته در آنجا قرار دارد، منتقل می شود. از این اصطلاح یا Off-site fabrication برای توصیف فرآیند ساخت و ساز یک بنا در محیط اولیه و مونتاژ و نصب آن در محیط ثانویه استفاده می شود.
انواع سازه از پیش ساخته شده
می توان گفت سازه پیش ساخته در موارد زیادی برای آسان شدن فرآیند ساخت و سرعت در اتمام سازه های ساخته شده کاربرد دارد و امروزه از آن در صنایع مختلف بخصوص در ساخت و سازهای عمرانی مورد استفاده قرار می گیرد.
از جمله سازه های پیش ساخته می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سازه های از پیش ساخته شده برای ماشین آلات: برای ساخت ماشین آلات به خصوص ماشین آلات سنگین، معمولا آن را به چند زیر مجموعه تقسیم می کنند و هر کارخانه مسئولیت ساخت قطعات آن قسمت ها را برعهده می گیرد. در نهایت این قطعات که سازه پیش ساخته اند، در کارخانه مونتاژ می شوند و محصول نهایی شکل می گیرد.
- سازه های پیش ساخته برای ساختمان سازی ها: روش متداول در ساخت و ساز خانه ها به اینصورت است که مواد اولیه و مصالح آن مانند آجر، چوب، سیمان، شن و ماسه، فولاد و… به محل ساخت و ساز انتقال داده می شود. سپس کارگران با توجه به نظارت و دستورالعمل های معماران و مهندسان شروع به استفاده از این مصالح برای ساخت دیوار، سقف، ستون ها و… می کنند. اما سازه پیش ساخته برای ساختمان ها می تواند با پیچ و مهره یا همان مواد اولیه ساخته شود و در قالب دیوارها، پنجره ها، درب ها یا به طور کلی به صورت lsf که سازه های فولادی هستند یا به صورت خانه های کامل از پیش ساخته شده می باشند.
- پیش سازه در ساخت کشتی ها و هواپیماها و انواع وسایل نقلیه ی دیگر که در مرحله ی تولید ساخته شده اند و برای مونتاژ نهایی تحویل داده می شوند. مانند بال ها و بدنه های یک هواپیما
- کانکس ها، بلوک های ساختمانی، اداری و انبار ها
- پانل های بتنی پیش ساخته برای ساختمان ها
- قالب های مورد نیاز
- برج های مخابراتی و رادیویی که شامل چند سازه پیش ساخته می باشند.
مزایای استفاده از سازه پیش ساخته
با توجه به اینکه استفاده از سازه های پیش ساخته در دنیای امروز بسیار گسترش یافته و در صنایع مختلف کاربرد دارد، می توان به موارد زیر به عنوان مزایای سازه پیش ساخته اشاره نمود:
- صرفه جویی در زمان نصب و فرآیند ساخت
- ساخت هر پیش سازه توسط کارگران مخصوص خود که باعث افزایش کیفیت کار و صرفه جویی در زمان می شود
- جلوگیری از اتلاف وقت
- کاهش میزان کاری که باید در محل ساخت و ساز انجام گیرد
- تقسیم بندی ساختار یک سازه به سازه های پیش ساخته جهت راحتی کار
- جلوگیری از انتقال و جابه جایی کارگران به محل ساخت و ساز
- در دسترس بودن وسایل و تجهیزات لازم در کارخانه برای ساخت دقیق تر سازه از پیش ساخته
- قابلیت استفاده ی مجدد بعضی از سازه پیش ساخته
- با توجه به اینکه ساخت سازه پیش ساخته در کارخانه ها انجام می شود، کاهش اثرات محیط و آب و هوا در تولید سازه پیش ساخته را در بردارد
- کاهش هزینه های فرآیند های ساخت مثل برش، جوشکاری و … در محل نصب
- بهبود کیفیت در محل ساخت
- کیفیت و دقت بیشتر در ساخت سازه پیش ساخته تزئینی
- حیاتی بودن سازه های پیش ساخته در موفقیت پروژه های عمرانی مثل پل ها و …
- افزایش ایمنی در طول فرآیند ساخت و نصب
- سازگاری با محیط
- استفاده گسترده از پیش سازه ها در مونتاژ هواپیما ها و فضاپیماها
- عدم هدر رفت منابع و صرف انرژی کمتر در تولید و بکار بردن سازه پیش ساخته
معایب استفاده از سازه پیش ساخته
در کنار کاربرد ها و مزایایی که در رابطه با سازه از پیش ساخته ذکر کردیم معایبی نیز وجود دارد که می توان گفت:
- هزینه های حمل و نقلی که باید صرف جابه جایی این قطعات برای رسیدن به محل ساخت و ساز شود
- ابعاد این قطعات می تواند بزرگ باشد که جابه جایی آن را سخت تر و پر هزینه تر می کند
- مشکل بودن نصب سازه های پیش ساخته در محل نصب بخصوص سازه پیش ساخته شده برای ساختمان ها که معمولا بزرگتر، شکننده تر و سخت تر هستند.
- نصب سازه های پیش ساخته توسط جرثقیل و لزوم اندازه گیری های درست و دقیق برای نصب در محل
- برای نصب نیاز به نیروی کاری متخصص دارد
- محدودیت در بعضی سازه ها مثل سازه ال اس اف در ابعاد دهانه یا لزوم کم بودن تعداد طبقات با بکاربردن سازه پیش ساخته
- محدودیت های ارتفاع و عرض آن در مسیر جاده ها
- نیاز به اسکورت پلیس برای سازه های مهم
- حداکثر توانایی ماشین های باربری برای حمل و نقل این سازه ها
- محدودیت در بار هایی که جرثقیل می تواند جابجا کند
- هزینه های اضافی قبل از مونتاژ در کارخانه
- اشتباهات در ساخت سازه های پیش ساخته با اندازه گیری های غیر دقیق که خسارات زیادی میزند
- تولید های سازه در کارخانه نیازمند تقاضای پیش بینی شده و پایدار است ولی ساخت ساز در محل نیاز به همان تعداد مورد نیاز بوده و دیگر ساخته نمی شود
- عدم دریافت وام سریع برای چنین سازه های از پیش ساخته
در این مطلب از وبسایت دانشنامه ساخت و ساز آریا درباره مزایا و معایب سازه پیش ساخته صحبت کردیم و از این که تا پایان متن با ما همراه بودید سپاسگزاریم. جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانید مطالب دسته پیش ساخته را مطالعه بفرمایید.